Diyarbakır'ın Çüngüş ilçesinde Karakaya Baraj Gölü kıyısındaki Akdeniz iklimine sahip Geçit Mahallesi, "Türk semenderi" olarak bilinen ve nesli tehdit altında olan sarı benekli semenderleri ağırlıyor.
Mikroklima özellikli iklimi ile nar başta olmak üzere portakal, mandalina, limon, zeytin, cennet hurması gibi birçok meyvenin yetiştiği kırsal mahalleden geçen çay, meyve bahçelerini beslemenin yanı sıra mayıs ayında çiftleşme dönemindeki Anadolu'nun özel bir canlı türüne de yuva oldu.
Yaşam alanı kaybı nedeniyle nesli tehdit altında olduğu için Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce koruma listesine alınan Anadolu semenderi, mahalledeki berrak ve serin çay suyunu yavrulama ve yaşam alanı olarak seçti.
Su kaynağında çokça görülen semenderlerin korunması için yöre halkı da hassasiyet gösteriyor.
- "Bu yerlere zarar verilmemesi, suların kirletilmemesi lazım"
Dicle Üniversitesi (DÜ) Fen Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Satar, AA muhabirine, Anadolu benekli semenderlerin temiz, soğuk ve doğal yapısını koruyan su kaynaklarında görülebildiğini söyledi.
Satar, semenderlerin mayıs ayında serin sularda çiftleştiklerini ve yumurtlama döneminin ardından havaların ısınmasıyla serin bölgelere çekildiklerini belirterek, "Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından takip ediliyorlar ve türü tehlike altında. Bu canlıları korumamız lazım. Burada bulunma sebepleri buraların kirletilmemiş ve yaşam alanlarının daraltılmamış olması. Bu tarz yerlere zarar verilmemesi ve suların kirletilmemesi lazım. Tarımsal atıkların buralara akıtılmaması lazım. Bu canlılar biyolojik zenginliğimiz." diye konuştu.
- "Gece yürürken üzerine basmamak için yere ışık tutuyorlarmış"
Diyarbakır'da öğretmenlik yapan doğa fotoğrafçısı Muhammet Yalçın, sarı benekli semenderlerin korunmuş doğal yapısından dolayı kırsal Geçit Mahallesi'ni yaşam alanı olarak seçtiğini gördüklerini kaydetti.
Yalçın, bu bölgede çok sayıda semenderin görülebildiğini, normalde nadir görülen, koruma altındaki türü Geçit Mahallesi'nde görüntüleyebildiklerini ifade etti.
Bu türün yöre halkı tarafından korunduğunu anlatan Yalçın, şunları aktardı:
"Türün burada bu kadar yoğun olmasının nedenlerinden biri de korunması. Benekli semenderler normalde kendilerini koruyamayan bir tür fakat burada çoğalmış. Demek ki zarar verilmemiş. Yöredeki vatandaşlar gece yürürken üzerine basmamak için yere ışık tutuyorlarmış."
- "Yollarda geziyorlar"
Eski Geçit Mahallesi Muhtarı Cuma Toğrul, Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğü ekiplerince bölgede inceleme yapıldığını belirtti.
Mahallede yaşayan 72 yaşındaki Ramazan Çiftçi de sarı benekli semenderin zararsız olduğunu, ekinlere ve sebzelere de zarar vermediğini söyledi.
Çiftçi, "Yollarda geziyor, evlere kadar geliyor. Kimse onlara dokunmaz. Onlara 'Hasan', 'Hüseyin' diyoruz. Hazreti Ali'nin çocuklarının ismi de Hasan, Hüseyin olduğu için onları bulan eline alıp suya bırakır." diye konuştu.