Kurtalan, 1500’lü yıllarda Şerefhan Beyliği toprakları içinde yer alırken daha sonra Osmanlı sınırlarına dahil edildi. “Garzan” adıyla Siirt’in eski kazalarından biri olan ilçe, 1938 yılında çıkarılan kanunla “Kurtalan” adını aldı ve merkezi Mısrıç Köyü’ne taşındı. 1944 yılında demiryolunun Mısrıç’a ulaşmasıyla da ilçe merkezi buraya kalıcı olarak yerleşti.
Coğrafi konumuyla stratejik bir noktada bulunan Kurtalan’ın doğusunda Siirt, batısında Beşiri, güneydoğusunda Eruh, güneybatısında ise Hasankeyf ilçeleri yer alıyor. Doğal sınırlarını ise Başur, Garzan ve Botan çayları oluşturuyor. 669 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip ilçenin rakımı 670 metre. Kilometrekareye düşen kişi sayısı ise 145.
Tarım ve hayvancılığın temel geçim kaynakları arasında yer aldığı ilçede, Toprak Mahsulleri Ofisi 1952’den bu yana hizmet veriyor. 1984 yılında üretime başlayan çimento fabrikası ise ilçedeki en büyük sanayi kuruluşu konumunda. Tarımsal faaliyetlerde en çok buğday, arpa ve mercimek üretimi yapılırken, pamuk üretiminde de artış gözleniyor. İlçede küçük çaplı süt ve besi hayvancılığı da devam ediyor.
Kurtalan ulaşım açısından da avantajlı bir konumda. İlçede yolu olmayan yerleşim birimi bulunmazken, Devlet Demiryolları'na bağlı Gar Şefliği’nin faaliyet gösterdiği merkez istasyon, bölgedeki ulaşımın önemli bir parçası. Bu özellik, ilçenin ekonomik hareketliliğini destekleyen unsurlardan biri olarak öne çıkıyor.
Tarihsel derinliği, üretim potansiyeli ve ulaşım kolaylığıyla Kurtalan, Siirt’in öne çıkan ve gelişmeye açık ilçelerinden biri olarak dikkat çekiyor.
